- Gaitasun komunikatiboa lantzea.
- Euskalkiak lantzea.
- Narrazioa lantzea: ipuin bat birmoldatzea.
Ipuinak/Euskalkiak
Helburuak
Hasi baino lehen, gelako arbel digitalaren laguntzaz, Araitz eta Uztegi mapan kokatuko ditugu eta galdera hauei erantzunen diegu:
Kokapenari begiratuta, bertako euskarak nongo ezaugarriak ditu?
Ezaugarriren bat ezagutzen edo gogoratzen duzue?
Aurrezagutzak aktibatu eta gero, bideoa bitan proiektatuko dugu gelan; lehenbiziko aldian, kontakizunaren nondik norakoei erreparatuko diezue eta, bigarrenean, berriz, euskalkiari dagozkion ezaugarriak apuntatuko dituzue, hori izanen baita helburu nagusia: Araizko euskara lantzea.
Bakarka, entzunaren ulermena lantzeko galderei erantzunen diezue.
1- Zerk kezkatzen zuen Martintxo?
2- Zertara bidali zuen aitak?
3- Errotatik bueltan zer eraman zuen Martintxok asto gainean?
4- Nola erranen zenuke zuketan nagusiak erraten dion “Nora hoa zakua bizkarrean hartuta hor astoa daukakela?” esaldia?
5- Nagusiak zergatik egiten dio hiketan Martintxori?
6- Martintxok hiketan erantzuten dio nagusiari? Zergatik?
Bukatzean, denon artean zuzenduko ditugu galderak.
Bideo honetatik abiatuz, bi gauza landuko ditugu: alde batetik, euskalkia bera eta, bertzetik, narrazioa.
Lehenbizi, Arraizko hizkera lantzeko, bigarren entzunaldian jasotako solasak, ezaugarriak, egiturak… arbelean idatziko ditugu. Ondoren, launaka jarrita, saiatuko zarete arbelean agertu diren gauzak multzoka antolatzen, zuen ustez antzekoak diren ezaugarriak elkarrekin paratuz.
Ondoren, bildu dituzuen ezaugarri ezagunenak edo bereizgarrienak Nafarroan non erabiltzen diren kokatuko duzue.
Euskalkiak lantzen ari garenez, euskalkien bi mapak paratuko ditugu arbel digitalean, ikusteko zer alde dagoen Bonaparteren eta Koldo Zuazoren mapen artean.
Bukatzeko, eskualdea identifikatu eta ezaugarri guztiak aztertu ondoren, nongo hizkera den ondorioztatuko duzue.
Arestian aipatu dugun moduan, bigarren lanketak narrazioarekin lotura du. Aditu duzuen ipuina bikoteka birmoldatuko duzue, zenbait elementu aldatu edo gehituta, bertze bukaera bat emanda, bertze garai edo toki batean kokatuta…
Horretarako, lehenbizi ipuinen hasierak eta bukaerak landuko ditugu. Hori egiteko, ipuinak hasi eta bukatzeko zer modu edo formula ezagutzen duzue? EIBZko webguneko orri honetan hainbat modu dituzue ipuinak hasi nahiz bukatzeko eta bikote bakoitzak gustukoenak aukeratuko dituzue.
Gero, pertsonaiaren ezaugarriak aldatuta, garaia aldatuta, tokia aldatuta, bertze pertsonaiaren bat sartuta… ipuina moldatuko duzue.
Arestian erran bezala, ipuina birmoldatuko duzue honako ezaugarriak aldatuta:
– Pertsonaiaren ezaugarriak: izateko modua, itxura fisikoa, jarrera…
– Garaia: Erdi Aroan, 1900. urtean, 3000. urtean…
– Tokia: New York, Iruñea, Tafalla, Madril, Bartzelona, Txina…
– Bertze pertsonaiaren bat sartuta (asmatutakoa edo bertze ipuinen batetik hartutakoa)
Bukatzeko, bikoteka zuen ipuina sortuko duzue eta gero denei irakurriko diezue.
Unitate honetan landu diren bi alderdiak uztartzeko bidea eman dezake ipuinak, pertsonaietako bat Uztegikoa izan baitaiteke eta, beraz, bertako hizkera erabil baitezake.